Sara Vrugt

Langlopend onderzoek naar de relatie mens-medenatuur en ecologische rouw. Gestart in 2024. Exposities in januari 2025 in Korzo Den Haag, in april 2025 in De Vishal in Haarlem en in oktober 2025 in een groot museum, tbc.

Community kunstproject Van Kade tot Zelfkant vond in de zomer van 2022 plaats in het Leidse Singelpark. Wij, Sara Vrugt en Nina Mathijsen, hebben in ons mobiele atelier traditioneel Leids Saai gemaakt, een soepele wollen stof die de stad in de 17de eeuw grote rijkdom bracht. Die rijkdom was niet mogelijk geweest zonder de kennis en kunde van immigranten. Door in het heden Saai te maken op traditionele wijze hebben wij het gesprek geopend over de waarde van nieuwkomers in de stad en hebben we laten zien hoeveel menselijke arbeid gemoeid is met het maken van textiel.

Met een groots participatief project viert Sara Vrugt de natuur en het belang ervan. In 2020 borduurde zij een bos van honderd vierkante meter, samen met meer dan duizend deelnemers. Het borduurwerk kwam tot stand in een pop-up atelier dat vier seizoenen lang door het land reisde. Daar zijn de bomen geborduurd naar aanleiding van persoonlijke natuurverhalen die bezoekers en deelnemers er vertellen. Alle verhalen krijgen een eigen plek in het geborduurde bos en samen vormen ze een kunstwerk waarin je in gedachten kunt verdwalen.

Met een groots participatief project viert Sara Vrugt de natuur en het belang ervan. In 2020 borduurde zij een bos van honderd vierkante meter, samen met meer dan duizend deelnemers. Het borduurwerk kwam tot stand in een pop-up atelier dat vier seizoenen lang door het land reisde. Daar zijn de bomen geborduurd naar aanleiding van persoonlijke natuurverhalen die bezoekers en deelnemers er vertellen. Alle verhalen krijgen een eigen plek in het geborduurde bos en samen vormen ze een kunstwerk waarin je in gedachten kunt verdwalen.

Tafellinnen met geborduurde en gezeefdrukte vlekken, voor een ontspannen diner.

Op uitnodiging van het Stedelijk Museum Schiedam ontwierp ik als artistiek leider de kaders voor dit participatieproject: workshops, tentoonstelling en vaandelparade. Zeventig Schiedamse verenigingen maakten samen nieuwe vaandels, die in combinatie met historische vaandels tentoongesteld werden. Het tentoonstellingsontwerp bestond uit een installatie van 30km draad, als een weefgetouw geregen door duizenden gaatjes en uitkomend op een borduurtafel met daarop een ‘stadsvaandel’. Op deze plattegrond van Schiedam konden bezoekers een persoonlijke bijdrage achterlaten.

De hier gepresenteerde kijkdoos is een in opdracht van het MvSK (Museum voor Slechte Kunst) ontwikkeld werk. Meer dan een box waarin de toeschouwer een tafereel aanschouwt is het een plaats voor een interactieve ervaring. Vrugt onderzocht voor dit werk drijfveren om aardig te zijn, aardig gevonden te willen worden, aardig te lijken.

Zie omschrijving bij vorige afbeelding

Een financieel perspectief op de waarde van menselijk leven, zoals in het nieuws naar voren gebracht, bevreemdde me en vormde voor deze serie het uitgangspunt. De 2D en 3D borduurwerken verbeelden slachtoffers van huiselijk geweld en de daardoor volgens economen gederfde bijdrage aan het bruto nationaal product.

Look at you 09 is een collage van abstracte en figuratieve borduurexperimenten. Met dit geborduurde (handmatig en machinaal) werk over identiteit en anonimiteit sloot ik de serie Look at you, over sluieren, kijken en bekeken worden, af.

Aan de hand van verhalen over de plek die verzameld waren heeft stadsdichter Anna Enquist een klinkend stuk proza geschreven van exact 118 woorden lang. Elk woord en elk verhaal werd verwerkt in de bekleding voor een van de stoelen.

Door het selecteren van een groep doorgewinterde borduurders kon ik de specialistische techniek met de Lunéville naald doorgeven.

Zie omschrijving bij vorige foto

Tijdens een werkperiode in een tentoonstelling over ambacht (‘Hand Made’ – Museum Boijmans van Beuningen) borduurde ik dit doek. Het woord ‘ambacht’ roept bij vrijwel iedereen positieve, romantische associaties op met authenticiteit, eerlijkheid, menselijkheid en natuurlijkheid. Daar wilde ik in dit werk het beeld van de hedendaagse industrie tegenover zetten. Moet je voor het vervaardigen van massaproductie ook een ambacht moet beheersen? Dit geborduurde portret van een Chinese textielfabriek arbeidster heeft veel tijd gekost – de uren hield ik bij met kraaltjes –, meer dan zij ooit aan een stuk kan besteden.

Zie omschrijving bij vorige foto

In deze geborduurde installatie is de rol van de bezoeker net zo groot als die van de kunstenaar. Ik zit vast in de constructie door middel van de jurk waar ik op borduur, terwijl de toeschouwer vrij kan bewegen, toenadering zoeken of afstand houden. In stilte werk ik en zoek ik oogcontact, daarmee uitnodigend tot kijken en bekeken worden. Deze confrontatie, simpelweg door te kijken, kan als uitnodigend, intrigerend en intimiderend tegelijkertijd worden ervaren.

Tijdens de reis naar Iran (zie Look at you 07), waar vrouwen verplicht een sluier over het haar moeten dragen, borduurde Sara voor elke gereisde minuut een kruissteekje op de doek waarmee zij zich op haar bestemming zou sluieren. 4.776 minuten deed ze er over om van Den Haag naar Tabriz, Iran, te reizen. De doek vormt samen met een landkaart en enkele foto’s het achtste deel van de serie ‘Look at you’.

Na ruim 80 uur reizen per trein en bus, waarin de mensen en het landschap van kleur en vorm veranderden kwam ik aan in Iran, het land van statige mullahs en tandeloze vrouwtjes, chai en dadels, nieuwsgierige blikken en heel veel vragen. Het grootste gevaar bleken er de taxi's, en de grootste attractie bleek ik zelf te zijn. Onderweg hield ik een logboek bij in borduursteken, waarvan dit een onderdeel is.

Ik fantaseerde over het maken van een geborduurde installatie, zo groot dat je er in zou kunnen zijn. In het ontwerp zijn cirkels uitgespaard die met elkaar corresponderen. Voor de toeschouwer is een belangrijke rol weggelegd: de van maat verschillende cirkels vormen zichttunnels, waardoor bezoekers behalve het doek ook elkaar kunnen bekijken. (zie ook video)

Het ontwerp van het doek stond vooraf vast, een beeldversmelting over kijken en bekeken worden. Voor de invulling van de geborduurde vlakken liet ik me verassen door de deelnemers.

In projectruimte Hier (onderdeel van kunstinstelling Heden, Den Haag) borduurde ik samen met 267 buurtbewoners en andere geïnteresseerden aan een borduurwerk van honderd vierkante meter. Ik sloot me drie maanden af van online contact en creëerde er een tijdloze ruimte.

Zie omschrijving bij vorige afbeelding.

Binnen deze spiraal van heel dunne witte stof speelde ik als performer een spel van naderen en afstand houden met de enkele bezoeker die de spiraal mocht betreden. Zo onderzocht ik de rol van nieuwsgierigheid in een ontmoeting tussen twee vreemden. Ik ben gefascineerd door de ontroering die je kan voelen bij het zien van een ander, maar vooral bij het echt laten bekijken van jezelf.

De route van de modeshow was drie kilometer lang; een catwalk van de statige Jacob Catslaan naar de armlastige Jacob Catsstraat. Over de gehele route was de straat rood gespoten waardoor de stad dienst deed als podium en haar inwoners als modellen.

Het community-fashion project Een rode draad had als doel om door middel van mijn eigen discipline de verschillende culturen die in Den Haag samenleven met elkaar in contact te brengen. Het project bestond uit workshops kleding maken, een modeshow op straat met driehonderd deelnemers en een kleine concept-collectie die ik in eigen atelier uitvoerde, waarvan op deze foto een deel te zien is.